Як клікалі дзядзьку волатаў з казкі Пушкіна?

Знакамітая казка Аляксандра Сяргеевіча Пушкіна пра цара Салтана ўключае згадка пра такім цікавым персанажа, як дзядзька 33 волатаў. Абмяркуем трохі гістарычныя карані з'яўлення яго імя.

зменлівасці словаўтварэньня

Для пачатку ўспомнім, як клікалі дзядзьку волатаў. Адказ, стараннямі вялікага паэта, знакам усім чытачам - ад малога да вялікага. Так, яго звалі Чарнамор'я. Аднак нямногія задумваліся аб праўдзівым паходжанні гэтага немудрагелістага, здавалася б, імя ўласнага. Самая простая асацыяцыя, вядома ж, Чорнае мора. Сапраўды, 33 волата і дзядзька Черномор ў казцы ўставалі з мора. Якое ў нас мора асацыюецца з чорным колерам? Адказ на паверхні.

Але ... Калі трохі паглыбіцца ў гісторыю рускай нацыі, а таксама пацікавіцца ведамі Пушкіна пра гэтыя самыя глыбінях, то з'яўляюцца вельмі незвычайныя падрабязнасці, на якіх хацелася б спыніцца.

чума

Такім чынам, імя Черномор, як клікалі дзядзьку волатаў, узыходзіць да такой важнай і катастрафічнага з'яве расійскай рэчаіснасці, як эпідэмія бубоны чумы, якая наведала нашу высокашаноўнай Радзіму ў далёкім 1352 годзе. Якая на Русі называлася, як вядома з летапісу, чорным морам.

супярэчнасць

Аднак разгледзім ўсю неверагодна займальную паслядоўнасць, зыходзячы з якой з'явілася ў казцы гэтае імя, дарэчы, занесенае туды відавочна іранічным пяром вялікага творцы. 33 волата і дзядзька Черномор ўяўляюць сабой цікавы кантраст, паколькі пры наяўнасці відавочна гераічнага налёту ў апошняга персанажа, па меншай меры, у дадзенай казцы, выяўляецца супярэчнасць з яго правобразам. Бо Черномор ў фальклорных творах афарбаваны відавочна адмоўна. Вядома такое яго ўвасабленне, як злы вядзьмак, які хапае жанчын казачных герояў. Так што вось нам першы намёк з кучай падтэкстаў ад вундэркінда рускага літаратурнага цэха.

вытокі назвы

Але мы вяртаемся да бубоны чумы. Адказваючы на пытанне аб тым, як клікалі дзядзьку волатаў, варта ўспомніць гістарычны шлях дадзенага імя ў фальклор. Такім чынам, чума была завезена з Кітая ў Італію Вялікім шаўковым шляхам. Пакос спачатку насельніцтва гэтай ганарлівай краіны, яна адправілася сваім чорным маршрутам ў Нямеччыну, ахапіўшы тэрыторыю практычна ўсёй Еўропы. Дасталося нават Швецыі, адкуль яна паспяхова дабралася да Ноўгарада, Пскова і панеслася па тэрыторыі нашай неабсяжнай постаці.

А цяпер самая соль гісторыі. Падчас аблогі крэпасці Кафу - той, што цяпер называецца Феадосіяй - быў выкарыстаны наш адказ траянскага каня. За сцены крэпасці пры дапамозе катапульты быў закінуты труп памерлага ад гэтай самай бубоны чумы. Абаронцы на той момант генуэзцы, натуральна, заразіліся страшнай хваробай. У выніку ацалелым давялося пакінуць крэпасць, а «дзядзька Черномор», застаўся ў фальклоры як сімвал зброі, удала выкарыстанага для перамогі ў чарговым заваёве плыні гісторыі.

Напрыканцы можна адзначыць яшчэ адну цікавую алюзію, выкарыстаную Пушкіным. Дык вось, «у лусцэ, як жар гора» з'яўляецца цалкам відавочным намёкам на ліхаманку, якая ўзнікае ў хворага чумой, ну а луска - не што іншае, як бубоны або язвы, якія ўзнікаюць на целе заразіліся гэтай страшнай хваробай.

Наогул, увесь твор аб славутым цара Салтана можна разгледзець з пункту гледжання шматлікіх цікавых алюзій, выкарыстаных непераўзыдзеным майстрам метафар. Узяць хоць намёк на паўвостраў Крым (востраў Буян) і якая бушавала на ім вайну за права валодання тэрыторыяй у далёкім чатырнаццатым веку. Але гэта ўжо зусім іншая гісторыя. А нам застаецца толькі падзівіцца, што з таго, як клікалі дзядзьку волатаў ў немудрагелістай казцы Пушкіна, можна выцягнуць цэлага гістарычнага слана.