Хабар За Смерць Езуса

Згодна з кананічнай версіі Мукі Пана, арыштаваны Ісус быў выдадзены іудзейскімі "начальнікамі" рымлянам, якія і ажыццявілі крыжовую пакаранне. Аднак існуе старажытнарускі пераклад кнігі Іосіфа Флавія "Юдэйская вайна" з іншай версіяй смерці Хрыста. Тут ужо не рымляне, а самі юдэйскія "начальнікі" непасрэдна вінаватыя ў расправе над Ісусам. Нягледзячы на тое, што гэты пераклад супярэчыць Евангелля, некаторыя навукоўцы лічаць гісторыю, расказаную ў ім, якая заслугоўвае даверу.

Зрэшты, усё па парадку. Перш за ўсё варта адзначыць, што старажытнаруская версія "Юдэйскай вайны" ўяўляе сабой нават не пераклад, а даволі вольны пераказ кнігі Іосіфа Флавія, у якім прапушчаны шматлікія вядомыя эпізоды, але затое маецца нямала уставак і даданняў, відавочна не належаць пяру знакамітага гісторыка. Адной з такіх уставак з'яўляецца вялізны аповяд пра жыццё і смерці Езуса Хрыста, ашаламляльна адрозны ад евангельскай версіі.

Такім чынам, як жа загінуў Ісус? Згодна з старажытнарускага варыянту, юдэйскія "законнікі", баючыся велізарнай папулярнасці Ісуса Хрыста, данеслі на яго Пілату, абвінаваціўшы ў падбухторванні да мецяжу. Пілат, дапытаўшы Ісуса, не знайшоў за ім ніякай віны, і адпусьціў на волю (акрамя таго, Ісус ацаліў яшчэ і тяжелобольную жонку пракуратара, чым выклікаў да сябе яшчэ большыя сімпатыі). Тады, чытаем мы далей, "зайздрасцю пакы уязвишася на нь законніцы. І вдша 30 талантъ Пілату, ды убиютъ і. І тъ вземь і дасць ім волю, ды самі сваё хот (яць) чэнне исплънять. Искахуть ж падобная часу, како яго быша забілі. Далі бо бяхуть Пілату 30 талантъ перш, і хай ім Езуса нават выдасць. Яны ж распяша і ЧР (яць) зь отьчьскии законъ і шмат поругашеся яму ".

У перакладзе на сучасную беларускую мову гэта азначае, што "законнікі, якіх
адолела зайздрасць, далі 30 талентаў Пілату, каб ён загадаў яго забіць. Той іх узяў і даў ім дазвол здзейсніць, то чаго яны жадалі. Так яны схапілі яго і ўкрыжавалі, насуперак закону бацькоў ".

У гэтым урыўку кідаецца ў вочы відавочнае імкненне перакласці ўсю
адказнасць за пакаранне Ісуса на юдэйскія ўлады і апраўдаць Понція Пілата, які ў старажытнарускай версіі «Юдэйскай вайны» аказваецца зусім ня маюць дачыненьня да гэтага злачынства. Ісус загінуў з-за іудзейскіх старэйшын, якія паступілі так насуперак бацькоўскім законе. Такая асноўная думка старажытнарускай версіі.

Некаторыя даследчыкі мяркуюць, што гэта - сапраўдны тэкст Язэпа Флавія,
перакладзены на старажытнарускі мова. Нямецкія навукоўцы А. Берендс і Р. Эйслер,
якія працавалі яшчэ да Другой сусветнай вайны, выказалі здагадку, што старажытнаславянскі
пераклад «Юдэйскай вайны» быў зроблены з страчанага арамейскай арыгінала. На іх думку, існавала два варыянты «Юдэйскай вайны»: адзін, створаны Язэпам Флавіем для суайчыннікаў, - на арамейскай мове, і іншы, адрасаваны грэка-рымскім чытачам, - на грэцкай.

Гэтая гіпотэза сустрэла сур'ёзныя пярэчанні з боку многіх навукоўцаў. савецкі
даследчык Н. А. Мяшчэрскі яшчэ ў 1958 годзе абверг Берендса і Эйслер, давёўшы, што старажытнарускі пераклад «Юдэйскай вайны» ўзыходзіць да агульнавядома грэцкаму тэксту сачыненні Язэпа Флавія, а не да міфічнага «арамейская прататыпу». Гэта даказваецца вялікай колькасцю грэчаскіх слоў і грецизмов, пакінутых без перакладу. Акрамя таго, старажытнарускі тэкст захоўвае той жа парадак слоў, тыя ж сінтаксічныя канструкцыі, што і грэцкі арыгінал. "Непасрэдна звязваюць старажытнарускі тэкст з грэцкім шматлікія моўныя калькі," Літаральна переснимки ", якія захоўваюць марфалагічных структуру грэцкага слова", - сцвярджае Н. А. Мяшчэрскі.

Кідаюцца ў вочы ў дапаўненнях да вядомага тэксту Флавія і шматлікія
запазычанні з Новага Запавету як асобных выразаў, так і цэлых сюжэтаў. Нават пра магах і Віфлеемскай зорцы ведаў, аказваецца, Іосіф Флавій! Усё гэта таксама выклікае вельмі вялікія падазрэнні адносна дакладнасці
старажытнарускага варыянту «Юдэйскай вайны».

Канчатковую выснову Н. А. Мяшчэрская адназначны: падрабязнасці пакаранне Iсуса,
прыведзеныя ў славянскай версіі «Юдэйскай вайны», зьяўляюцца не сапраўдным
тэкстам Язэпа Флавія, а выдумкай набожнага перакладчыка, якому, па ўсёй верагоднасці, здалося дзіўным, што знакаміты гісторык, апісваючы Палестыну пры пракуратары Понцкім Пілаце, ніводным словам не абмовіўся аб Хрысце. У меру сваіх сіл і здольнасцяў ён гэтую "несправядлівасць" і пастараўся ліквідаваць.

На думку Н. А. Мяшчэрская, старажытнарускі пераклад «Юдэйскай вайны» Іосіфа
Флавія мог быць зроблены ў эпоху Кіеўскай Русі не пазней XI стагоддзя. З гэтай высновай,
аднак, не пагадзіўся італьянец А. Донини. Ён таксама лічыў эпізод з Езусам
інтэрпаляцыяй, але зробленай значна раней, магчыма, у I - II стагоддзях. На яго думку, "ні адзін хрысціянскі перапісчык не мог бы вынайсці іх, калі вобраз Хрыста ўжо устойліва склаўся на тэалагічнай аснове. Падобны эпізод, магчыма сустракаўся ў якіх-небудзь самых старажытных спісах кнігі Флавія на арамейскай або грэцкай мове і затым мог быць захаваны на Балканах , як бы ў запаведным кутку хрысціянскага Усходу ".

Ну, на рахунак таго, што ні адзін перапісчык не стаў бы выдумляць падрабязнасці,
супярэчаць сітуацыі, якая царкоўнай традыцыі, занадта смела сказана. У наш
час якіх толькі глупстваў не пісалі пра Езуса, і - уявіце! - ніякая
якая склалася "тэалагічная аснова" не стала перашкодай! Таму і ўсе інтэрпаляцыі ў зыходны тэкст Язэпа Флавія цалкам маглі быць зроблены не ў I - II стагоддзях, як меркаваў А. Донини, а значна пазней.

Такім чынам, эпізод са хабарам ў 30 талентаў, нібыта дадзенай "законнікамі" Пілату з мэтай
загубіць Ісуса, з'яўляецца не пэўным гістарычным фактам, а ўсяго толькі выдумкай безназоўнага старажытнарускага рэдактара. Прычым выдумкай, трэба заўважыць, вельмі няўдалым. Сапраўды, калі прыняць гэтую версію, то атрымліваецца, што Ісуса пакаралі смерцю на крыжы ня рымляне, а самі іудзеі. Гэта настолькі неадпаведна з евангельскай версіяй Мукі Пана, ды і наогул з усімі тагачаснымі гістарычнымі рэаліямі, што не заслугоўвае далейшага абмеркавання.